Xuất khẩu nông sản là một trong những trụ cột quan trọng của nền kinh tế Việt Nam, đóng góp đáng kể vào kim ngạch xuất khẩu và tạo nguồn thu lớn cho nông dân, doanh nghiệp. Tuy nhiên, quá trình xuất khẩu nông sản cũng đối mặt với nhiều rủi ro. Dưới đây là các rủi ro chính:
Các nước nhập khẩu như Trung Quốc, EU, Hoa Kỳ thường xuyên thay đổi các quy định về kiểm dịch thực vật, truy xuất nguồn gốc, và tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.
Ví dụ: Trung Quốc yêu cầu tất cả nông sản nhập khẩu phải có mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói được đăng ký từ năm 2022.
Một số nước áp dụng hàng rào kỹ thuật, thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp nhằm bảo hộ ngành sản xuất trong nước.
Ví dụ: EU áp dụng quy định kiểm soát thuốc bảo vệ thực vật rất nghiêm ngặt, gây khó khăn cho nông sản Việt Nam.
Trung Quốc vẫn là thị trường nhập khẩu nông sản lớn nhất của Việt Nam, chiếm hơn 30% tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản. Khi nước này siết chặt quy định nhập khẩu, nhiều mặt hàng nông sản Việt bị ảnh hưởng nặng nề.
Chất lượng nông sản giữa các vùng trồng chưa đồng nhất, thiếu sự kiểm soát chặt chẽ từ khâu sản xuất đến thu hoạch.
Một số sản phẩm bị trả về do dư lượng thuốc bảo vệ thực vật vượt ngưỡng cho phép.
Nhiều doanh nghiệp chưa đáp ứng được các chứng nhận quan trọng như GlobalGAP, VietGAP, HACCP, ISO, khiến sản phẩm khó vào các thị trường cao cấp như EU, Hoa Kỳ.
Dù nhiều doanh nghiệp đã áp dụng mã số vùng trồng, nhưng việc giám sát và tuân thủ vẫn còn hạn chế, dễ bị gian lận hoặc làm giả.
Cước vận chuyển quốc tế biến động mạnh, đặc biệt là trong giai đoạn hậu COVID-19 và xung đột địa chính trị (chiến tranh Nga - Ukraine, căng thẳng Biển Đỏ).
Hệ thống kho lạnh, trung tâm logistics chuyên biệt cho nông sản còn hạn chế, làm tăng tỷ lệ hư hỏng trong quá trình vận chuyển.
Nhiều nông sản như thanh long, xoài, chôm chôm, sầu riêng cần bảo quản lạnh nhưng chưa có đủ kho lạnh đạt chuẩn.
Quy trình xuất khẩu vẫn còn nhiều thủ tục hành chính, gây tốn kém thời gian và chi phí cho doanh nghiệp.
Hạn hán, bão lũ, xâm nhập mặn ảnh hưởng trực tiếp đến sản lượng và chất lượng nông sản.
Ví dụ: Xâm nhập mặn tại Đồng bằng sông Cửu Long ảnh hưởng lớn đến sản xuất gạo và cây ăn trái.
Sâu bệnh, dịch hại như bệnh vàng lá gân xanh trên cây có múi, bệnh thán thư trên xoài có thể gây mất mùa nghiêm trọng.
Việt Nam phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ Thái Lan, Philippines, Indonesia trong xuất khẩu gạo, trái cây.
Trung Quốc đang đẩy mạnh phát triển sản xuất nông nghiệp trong nước, giảm nhập khẩu từ Việt Nam.
Nông sản Việt Nam chủ yếu xuất thô, giá trị gia tăng thấp, chưa xây dựng được thương hiệu mạnh trên thị trường quốc tế.
Ví dụ: Cà phê Việt Nam xuất khẩu chủ yếu dưới dạng nhân xanh, không có thương hiệu mạnh như cà phê Brazil hay Colombia.
Đa dạng hóa thị trường: Tăng cường xuất khẩu sang EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Đông để giảm phụ thuộc vào Trung Quốc.
Nâng cao tiêu chuẩn sản xuất: Áp dụng các tiêu chuẩn GAP, HACCP, Organic để đáp ứng yêu cầu của thị trường quốc tế.
Đầu tư vào logistics: Xây dựng hệ thống kho lạnh, trung tâm logistics chuyên biệt để giảm hao hụt sau thu hoạch.
Phát triển thương hiệu nông sản: Đẩy mạnh chế biến sâu, xây dựng thương hiệu nông sản Việt trên thị trường quốc tế.
Ứng dụng công nghệ số: Triển khai blockchain, IoT để truy xuất nguồn gốc và minh bạch thông tin sản phẩm.
Chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu: Phát triển giống cây trồng chịu hạn, chịu mặn, ứng dụng công nghệ tưới tiết kiệm nước.
Xuất khẩu nông sản Việt Nam có tiềm năng rất lớn nhưng cũng đối mặt với nhiều rủi ro. Để phát triển bền vững, cần có chiến lược tổng thể từ doanh nghiệp, nông dân đến chính sách nhà nước nhằm nâng cao chất lượng, đa dạng hóa thị trường và tối ưu chuỗi cung ứng.
Chuyển đổi số Doanh nghiệp
Triển lãm & Hội chợ Thương mại
Giáo dục & Đào tạo
Hội thảo Khoa học & Marketing số
Dịch vụ Logistics & Hải quan
Email: [email protected]
Điện thoại: 0968487782
Số 78 Mễ Trì Hạ, Mễ Trì, Nam Từ Liêm, Hà Nội
101 Lê Văn Thịnh, Bình Trưng Đông, Thủ Đức, Hồ Chi Minh
Từ thứ 2 - thứ 6 từ 8:00 am – 17:00 pm
Thứ 7: 8:00 am - 10:30 pm
Nghỉ CN và các ngày lễ lớn trong năm
